Esteribar haranaren hegoaldean dago, 464 m-ko altueran eta Iruñetik 8 km-ra, Arga ibaiaren ezkerraldean. 3 biztanle ditu (2020) gaur egun jabetza pribatukoa den jaurerri zaharrak. Donejakue bidearen pasabidea dugu Arleta.

Nobleziako jaurerri zaharra izan zen. Ibarrean hiru soldata eskudirutan likidatu zituen bakarra izan zen, 1268ko berramanarrenaren bitartez. Mende bat geroago, jenderik gabe zegoen, eta 1427. urtean Miguel Garcia de Arleta ezkutaria besterik ez zen bertan bizi. Martin de Arleta jauregitarrak eta haren emazte Juana de Artiedak (1487) Orreagako Andre Maria basilikari saldu zioten hondatutako Egulbatiko etxagunea.

Jaurerriak Erregimen Zaharraren hondar-aldiraino (XIX. mendearen hasiera) iraun zuen, nahiz eta Esteribarren izendaturiko diputatuak eta familien artean “alternatibaz” aukeratutako erregidoreak bertan agindu, (3 familia 1802an).

Jauregiaren ondoan Santa Marina eliza dago, portada erromaniko xumeduna eta kanpai-hormaduna hormapikoan. XVI. mendearen erdialdean Iruñeko tailerraren inguruan margotutako erretaula bat du. Inguruan, galtzada zahar baten hondakinak eta disko-formako estelak daude.

Jauregia, armeria jauregi gisa azaltzen da Erresumako nomina ofizialean, eta 1513ko diruzainaren erroldan kuartelen ordainketaren orube gisa. 1723ko Comptos Ganberaren arabera, garai hartan Martin Arletarena zen. 1782an Tomas Antonio Azagra eta Estefania Huarte Arletak errebate eskaera egin zuten. 1792an Julian Antonio Ozcariz Arcek beste errebate bat eskatu zuen. XVI. mendean, armarrian agertzen den bezala, ezkutua urdin ilun kolorekoa zen, eta orlan jarritako urrezko xingola eta urrezko hamaika hegal edo gurutzeekin. Egungo egiturak hainbat gela biltzen ditu erdiko patio baten inguruan.

Donejakue bideko gurutzadura dugu.